Роспотребнадзорның гөмбә белән агулануны профилактикалау чаралары турында киңәшләре
Гөмбә җыю бу бик кызык һәм мавыктыргыч, ләкин бу рәхәт эш күңелсез һәм хәтта аяныч нәтиҗәләргә китерергә мөмкин. 2022 елда Аксубай районы территориясендә гөмбә белән агулану очраклары теркәлмәгән. Шуңа да карамастан, Татарстан Республикасы буенча Роспотребнадзор Идарәсенең территориаль бүлеге Нурлат, Аксубай, Әлки, Чирмешән районнарында гөмбә белән агулануны агулы гөмбәләр (Алсу чүпрәк, чебен гөмбәләре), шулай ук, иске һәм тузган гөмбәләрне кулланганда, гөмбә әзерләү технологиясен бозу нәтиҗәсендә шартлы рәвештә ашый һәм ашый торган гөмбәләр дә китерергә мөмкин, дип искә төшерә. Кыргый гөмбәләрне ашаудан баш тарту һәм кибетләрдә ясалма рәвештә үстерелгән шампиньоннар һәм элгечләр сатып алу яхшырак.
Кыргый гөмбәләрдән агулануны профилактикалау максатыннан аларны җыю, эшкәртү һәм
куллану кагыйдәләрен үтәргә кирәк:
• сез белгән гөмбәләрне генә җыегыз;
• озын эсселектән соң гөмбә җыеп алмагыз;
• гөмбәләрне торак пунктлар чикләрендә, автомобиль һәм тимер юл буенда җыеп алмагыз. Гөмбәләр агулы матдәләр туплыйлар һәм ризыкка яраксыз булалар;
* санкцияләнмәгән сәүдә урыннарында сатыла торган гөмбәләрне очраклы узгынчылардан сатып алмагыз;
• черегән, пешкән, йомшак, кортлы, иске гөмбәләрне җыеп алмагыз, яшь яки урта гөмбәләрне генә җыеп алыгыз; • чимал гөмбәләрне сынап булмый: аларны тиешле җылылык эшкәртүдән соң гына кулланырга кирәк; * өйгә китерелгән гөмбәләр шул ук көнне җентекләп сайланырга, юылырга һәм кулинария белән эшкәртелергә тиеш (берничә тапкыр кайнату).
Гөмбә ризыкларын хроник авырулар булмаган сәламәт кешеләр өчен генә ашарга мөмкин. Йөкле һәм бала имезүче хатын-кызларга, 14 яшькә кадәрге балаларга, пешерү ысулына һәм вакытына карамастан, шулай ук өлкән яшьтәге кешеләргә гөмбәләр ашарга ярамый. Гөмбәләр эчәклектә ашату авыр булган продукт, шуңа күрә аларны куллануны чикләргә кирәк. Консервланган гөмбәләрне кулланганда каты авыру – ботулизм булырга мөмкин, ул гөмбә ашаганнан соң 12-72 сәгатьтән соң күренә.
Гөмбәләрдән агулануның беренче билгеләре булып түбәндәгеләр тора: күңел болгану; косу; күп селәгәй бүленү; тән температурасының күтәрелүе, зәгыйфьлек, баш әйләнү, эчтә көчле авырту, баш авырту, кысылу, күңел болгану, галлюцинация барлыкка килергә мөмкин. Агулануның беренче билгеләрендә ашыгыч медицина ярдәме сорап мөрәҗәгать итәргә һәм беркайчан да үз-үзеңне дәвалау белән шөгыльләнмәскә кирәк! Табиб килгәнче, ятырга, күп сыеклык эчәргә кирәк, активлаштырылган күмер кулланырга мөмкин.
Үзегезне һәм сәламәтлегегезне саклагыз!