НАТУРАЛЬ МЕХТАН ЭШЛӘНГӘН ӘЙБЕРЛӘРНЕ ИДЕНТИФИКАЦИЯ ЧАРАЛАРЫ БЕЛӘН МАРКИРОВКАЛАУ.

  Рәсми рәвештә мех эшләнмәләрен контроль (идентификацион) билгеләр белән маркировкалау процедурасы Россия Федерациясе Хөкүмәтенең 11.08.2016 № 787 карары белән гамәлгә кертелгән, анда «мех эшләнмәләрен контроль (идентификацион) билгеләр белән маркировкалау кагыйдәләре»расланган. Натураль мехтан эшләнгән әйберләрне маркировкалау Россия Федерациясенең бөтен территориясендә товарлар әйләнешендә катнашучыларның барысына да, җитештерүчеләрне, импортерларны, күпләп һәм ваклап сатучыларны, комиссионерларны һәм мех базарының башка катнашучыларын да кертеп, мәҗбүри булып тора. Контроль (идентификацион) билгеләр белән тамгалау натураль мехтан (чәшке, нутрия, ак төлке, төлке, куян,  янут, сарык тиресе һәм башка төр мех) тегелгән кием әйберләренә ясалырга тиеш. Аларга табигый мехтан эшләнгән барлык кием предметлары; табигый мех эчлеге булган башка материаллар; табигый мехы тышкы яктан беркетелгән башка материаллар (мех бизәкләнү генә булган очраклардан тыш) керә. Мех, мәсәлән, яканы, борылышларны (яка һәм борылышлар киемнең тулы кыйммәтле деталенә әверелмәсә, мәсәлән, болеро), манжеталарны яки кесә, итәк, пальто оторочкасын һ. б. тәшкил иткән очракта, бизәк сыйфатында файдаланылган дип санала. Мех эшләнмәләрен маркировкалау өчен махсус контроль идентификация билгеләре (КиЗ) – радиочастоталы тамгалы һәм ялганнан саклаулы катгый хисап бланкы кулланыла. КиЗ җитештерүчедән соңгы кулланучыга күчүнең һәр этабында натураль мехтан эшләнгән һәр эшләнмәне идентификацияләү өчен каралган. РФ территориясендә җитештерелгән товарлар өчен яшел төстәге КИЗ кулланыла. РФ таможня территориясенә кертелгән импорт үрнәкләре кызыл төстәге КИЗ белән тамгалана. КиЗ товарларын маркировкалаганда аларны товарга салуның түбәндәге ысуллары кулланыла: а)тегелгән - КиЗ  текстиль нигезендәге машина ысулы белән эшләнмәнең конструктив җөенә турыдан-туры тегелә, бу билгедәге график мәгълүмат тулысынча күренеп кала. Бу очракта КиЗ салу товарны әзерләгәндә, махсус тегү кыры кулланып, товарның эчке ягындагы (сул ягындагы) җөйгә шундый билге тегү юлы белән башкарыла; б) клейлы-КиЗ үз - үзенә ябыша торган нигездә  товарның конструктив элементына (тегелгән маркировка ярлыгы) ябыштырыла. Бу очракта контроль (идентификация) тамгасын салу товарның җитештерүче тарафыннан тегелгән һәм буш кыры күрсәтелгән тамганы деформациясез урнаштыру өчен җитәрлек зурлыктагы маркировка ярлыгы булганда башкарыла. Контроль (идентификация) тамгасын салу мондый билгенең ябыштыргыч катламыннан саклагыч япманы аерып алу һәм бу тамганы маркировкалау ярлыгының буш кырына ябыштыру юлы белән башкарыла; в) куелган(асылмалы) - КиЗ  пластик нигездәге бер тапкыр кулланыла торган пломбалау элементы ярдәмендә эшләнмәнең элмәк тишегенә яисә элгеч элгеченә, ә алар булмаганда-металл чылбыр, металлдан һәм башка материаллардан пластина рәвешендәге ябыштыргыч элгечкә яки элгеч тоткычның ябыштыргыч элгеченә аерылгысыз рәвештә беркетелә. Контроль (идентификация) билгесен салу контроль (идентификация) билгесенең сыгылмалы пломба элементын эшләнмәнең элмәк тишегенә яисә элгеч тоткычның элмәк-каптырмасына, ябыштыргыч элгечкә яисә элгеч тоткычның ябыштыргыч җайланмасына кертү юлы белән башкарыла, бу исә аны җимерелмичә аерып алуны булдырмый. Теләсә кайсы граждан (кулланучы) «Гадел билге»товарларны маркировкалауның милли системасы сервисы ярдәмендә мех эшләнмәсенең әйләнештә булу-булмавын законлы нигезләрдә тикшерә ала. Моның өчен мобиль телефонга кушымтаны күчереп алырга һәм QR-кодны кара нокталы квадрат рәвешендә сканировать итәргә кирәк, ул шулай ук һичшиксез тамгада була.  Әгәр эшләнмәдә КиЗ булмаса яки аның номеры буенча мәгълүматлар системада булмаса, мөгаен, сезнең кулыгызда кулдан тегелгән яки Россия Федерациясе территориясенә легаль булмаган рәвештә кертелгән мех эшләнмәсе булгандыр. Шуны әйтергә кирәк, товарны ваклап сатканда товар берәмлегеннән контроль (идентификация) билгесен алу (кисү), зарарлау рөхсәт ителми, контроль (идентификация) билгесе сатып алына торган товар белән бергә кулланучыга тапшырылырга тиеш. Моннан тыш, таможня берлегенең бердәм таможня территориясендә әйләнештә булган мехтан эшләнгән әйберләр «җиңел сәнәгать продукциясе куркынычсызлыгы турында» Таможня берлегенең Техник регламенты таләпләренә туры килергә тиеш (ТР ТС 017/2011).Әйтик, ТР ТС 017/2011 9 маддәсе нигезендә продукция маркировкасы дөрес, укыла торган һәм карау һәм идентификацияләү өчен ачык булырга тиеш. Маркировканы эшләнмәгә, эшләнмәгә беркетелә торган этикеткага яисә товар ярлыгына, эшләнмәне төргәкләүгә, эшләнмәләр төркемен төргәкләүгә яисә продукциягә кушымта-биткә салалар. Маркировкада түбәндәге мәҗбүри мәгълүмат булырга тиеш:  продукциянең исеме;  җитештерүче илнең исеме; - җитештерүченең, яисә сатучының яисә җитештерүче тарафыннан вәкаләтле затның исеме; - җитештерүченең, яисә сатучының яисә җитештерүче тарафыннан вәкаләтле затның юридик адресы; - эшләнмәнең күләме; - чимал составы; - товар билгесе (булган очракта); - Таможня берлеге әгъзалары булган дәүләтләр базарында продукция әйләнешенең бердәм билгесе; - җитештерүченең гарантия йөкләмәләре (кирәк булганда); - әзерләү датасы; - продукция партиясе номеры (кирәк булганда); - мехның төре һәм аны эшкәртү төре (буялган яки буялмаган); - эшләнмәне карау символлары; - эшләнмәне эксплуатацияләү процессында (кирәк булганда) карау буенча инструкцияне. Эшләнмәнең товар ярлыгына төшерелгән һәм товарларны «Гадел билге» маркировкалауның Дәүләт Мәгълүмат Системасына кертелгән мәгълүмат мәҗбүри рәвештә туры килергә тиеш. Идарә мех әйберләре базарында катнашучыларның игътибарын табигый мехтан маркировкаланмаган әйберләр әйләнеше һәм аларны маркировкалау тәртибен бозган өчен Россия Федерациясе территориясендә административ һәм җинаять җаваплылыгы каралганлыгына юнәлтә. Дөрес маркировкаланмаган эшләнмәләр, шулай ук маркировкалау турындагы мәгълүмат товарларны маркировкалауның дәүләт мәгълүмат системасына кертелмәгән эшләнмәләр маркировкаланмаганнарга тигезләнә. Әгәр кибет мехтан маркировкаланмаган эшләнмәләрне сатуга тәкъдим итсә, аңа РФ Административ хокук бозулар кодексының 15.12 маддәсенең 2 өлеше буенча маркировкасыз товарлар саткан өчен җаваплылык яный. Маркировкаланмаган товар конфискацияләнергә тиеш. Махсус очраклар өчен РФ Җинаять кодексының 171.1 маддәсе буенча җинаять җаваплылыгы бар.   Роспотребнадзор идарәсенең Нурлат ТО