1 сентябрьдән 7 сентябрьгә кадәр-балалар арасында сәламәт яшәү рәвешен үстерү атналыгы.

  Аксубай муниципаль районы статистикасы буенча безнең районда яшәүче сәламәт балалар саны 2024 ел нәтиҗәләре буенча 35,7% тәшкил иткән. Бу балаларның күпчелеге балачактан ук хроник авыруларга ия булуы турында сөйли. Яшүсмерләрнең һәм аларның ата-аналарының үз сәламәтлекләренә җаваплы мөнәсәбәтнең мөһимлеге турында хәбәрдарлыгын арттыру максатыннан, Россия Федерациясе Сәламәтлек саклау министрлыгы 1 сентябрьдән 7 сентябрьгә кадәрге атнаны балалар арасында сәламәт яшәү рәвешен үстерү атнасы дип игълан итте. Бу атна кысаларында без участок табиб-педиатры В.Д. Тимирясовадан балаларның сәламәт яшәү рәвешенең төп аспектлары турында сөйләвен сорадык. - Владлена Дмитриевна, балалар өчен ЗОЖ авыруларны профилактикалау һәм сабыйларның иммун системасын ныгыту мәсьәләләрендә үзәк урынны алып тора. Зинһар, балалар ЗОЖының төп кагыйдәләре турында сөйләгез әле. - Мондый кагыйдәләр бик аз һәм аларны сезнең балагыз тормышында куллану шактый җиңел. Иң мөһиме-балалар әти-әниләренә охшарга тырыша, шуңа күрә эшне үзегездән башларга кирәк булачак. Игътибар итәргә кирәк булган беренче әйбер - дөрес туклану. Дөрес сайланган диета баланың нык сәламәтлеген формалаштыруда төп роль уйный. Туклану рационына витаминнарга, минералларга һәм кирәкле микроэлементларга бай төрле продуктлар керергә тиеш. Аксым, майлар һәм углеводлар балансын, шулай ук җитәрлек күләмдә сыеклыкны тәэмин итү мөһим.   - Владлена Дмитриевна, балалар туклануын дөрес оештыру буенча сез нинди киңәшләр бирер идегез? - Рационда төрле продуктлар: яшелчә, җиләк-җимеш, ит, балык, сөт әйберләре, ярмалар, икмәк-күмәч әйберләре булырга тиеш. Бу балага кирәкле туклыклы матдәләрнең бөтен спектрын алырга мөмкинлек бирәчәк.  Бала даими рәвештә, якынча һәр өч-дүрт сәгать саен тукланырга тиеш. Мондый режим кандагы шикәрнең тотрыклы дәрәҗәсен сакларга ярдәм итә һәм организмны кирәкле энергия белән тәэмин итә.  Кондитер әйберләрен, газлы эчемлекләрне һәм тиз әзерләнә торган майлы ризыкларны куллануны чикләргә кирәк. Бу продуктларда күп санда буш калорияләр, зарарлы өстәмәләр һәм консервантлар бар, алар организмның сәламәтлегенә һәм үсешенә тискәре йогынты ясый. Баланың көн саен җитәрлек чиста  су эчүен күзәтергә кирәк. Су эчке органнарның нормаль эшләве, тән температурасын көйләү һәм энергиянең гомуми дәрәҗәсен саклау өчен кирәк. - Баланың гармонияле үсешен тәэмин итү өчен тагын нәрсә мөһим? - Физик активлык. Даими физик йөкләнешләр мускул, сөякләрне һәм йөрәк-кан тамырлары системасын ныгыта, чыдамлыкны арттыра һәм гомуми хәлне яхшырта. Балалар актив хәрәкәт итәргә, саф һавада уйнарга, спорт белән шөгыльләнергә һәм хәрәкәтчән тормыш рәвеше алып барырга тиеш.  Балалар күп вакытларын урамда актив уеннар уйнап, велосипедта, роликларда яки самокатта йөреп үткәрергә тиеш. Саф һава һәм кояш яктысы иммунитетны ныгытырга һәм кәефне күтәрергә ярдәм итә.   Ата-аналар йөзү, бию, гимнастика яки футбол белән шөгыльләнүне хуплый ала. Мондый спорт төрләре хәрәкәтләрне координацияләүне, җитезлекне, көчне һәм сыгылмалылыкны үстерә. Хәтта өйдә дә балалар туп белән күнегүләр ясап, сикергәндә яки ата-аналары белән бергә йога белән шөгыльләнеп актив хәрәкәт итә алалар. Киләсе кагыйдә- йокы. Йокы көчләрне торгызуда һәм психоэмоциональ тигезлекне саклауда мөһим фактор булып тора. Балаларга тәүлегенә ун сәгать чамасы сыйфатлы төнге ял кирәк. Йокы җитмәү арыганлык, ярсучанлык һәм игътибар тупланышы кимүгә китерә. Шулай ук балагызның йокы сыйфатын яхшырту мөһим, моның өчен йокының төгәл режимын урнаштырырга кирәк - кич белән бер үк вакытта  йокларга ятарга кирәк.  Бүлмә йоклар алдыннан җилләтелергә тиеш, һава температурасы оптималь — Цельсий буенча унсигез-егерме градус чамасы булырга тиеш.  Йокыга китәргә ике-өч сәгать кала телевизор, компьютер яки смартфон караудан баш тартырга киңәш ителә. Якты экран нерв системасын кузгата һәм йокыга китүне кыенлаштыра.  Владлена Дмитриевна, сез әйтергә теләгән тагын бер әһәмиятле әйбер бармы? - Балалар өчен ЗОЖның мөһим аспекты булып эмоциональ иминлек тора.  Балаларны якын туганнарының мәхәббәте һәм ярдәме белән әйләндереп алырга кирәк. Гаилә даирәсендә аралашу якланганлык һәм үз-үзеңә ышаныч хисе тудыра.  Баланы үз хисләрен дөрес танырга һәм белдерергә өйрәтү мөһим. Әгәр бала кәефсез яки рәнҗетелгән икән, ата-аналар аны тыңларга, начар кәеф сәбәпләре турында фикер алышырга һәм проблемаларны хәл итү ысулларын тәкъдим итәргә тиеш.  Иҗади мавыгулар балаларга талантларын ачарга, креативлыкны үстерергә һәм көндәлек мәшәкатьләрдән арынырга мөмкинлек бирә. Рәсем ясау, музыка, бию, кул эшләре яки коллекция җыю үзеңне белдерү һәм бәяләүне арттыруның бик яхшы ысулы булачак. Шулай итеп, сәламәт яшәү рәвеше принципларын үтәү балаларга физик һәм психологик яктан үсәргә, нык сәламәтлек һәм тышкы тискәре факторларга тотрыклылык формалаштырырга мөмкинлек бирә.